Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Olan Çocuklarda İlaç Tedavisinin Beslenme Durumu Üzerine Etkileri

Özet

Amaç: Bu çalışmanın amacı, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) tedavisinde kullanılan ilaçların çocukların beslenme durumu üzerine etkilerini incelemektir. Bireyler ve Yöntem: Çalışmaya 6-12 yaş aralığındaki DEHB tanısı almış 18 kız (%30) ve 42 erkek (%70) olmak üzere toplam 60 çocuk dâhil edilmiştir. İlaç kullanımının etkisini belirleyebilmek için çocuklar, yeni tanı alanlar ve en az 6 aydır aynı dozda ilaç kullananlar olarak iki gruba ayrılmıştır. Beslenme durumunu değerlendirmek amacı ile 24 saatlik geriye dönük besin tüketim kaydı alınarak “Beslenme Bilgi Sistemi (BEBİS)” programında günlük alınan enerji ve besin ögesi miktarları hesaplanmıştır. Bu değerler Türkiye’ye Özgü Beslenme Rehberi’nde yer alan yaş gruplarına uygun gereksinimler ile karşılaştırılmıştır. BKİ değeri 15. persentilin altında kalanların malnütrisyon riski taşıdığı kabul edilmiştir. Ayrıca, çocukların Akdeniz diyetine uyumları Akdeniz Diyeti Kalite İndeksi (KIDMED indeksi) ile değerlendirilmiştir. Elde edilen veriler SPSS 20.0 paket programında analiz edilmiştir. Bulgular: DEHB’li çocuklar günlük enerji gereksinimlerinin %74’ünü karşılarken, bu enerjinin %53’ü karbonhidratlardan, %13.5’i proteinlerden ve %33.5’i yağlardan sağlanmaktadır. Günlük folik asit gereksiniminin karşılanma oranı %79, C vitamininin %78, demirin %77 ve kalsiyumun %56 olduğu görülmüştür. Yeni tanı alanlar ile en az 6 aydır ilaç kullananlar karşılaştırıldığında, günlük enerji gereksinimi karşılanma yüzdesinin ilaç kullanan grupta daha düşük olduğu saptanmıştır (p=0.049). Aynı zamanda, BKİ değeri 15.persentilin altında olan birey sayısı yeni tanı grubunda %6.5 iken, ilaç kullanan grupta %41.4’tür ve bu fark istatistiksel açıdan önemlidir (p=0.001). Çocukların Akdeniz diyetine uyumları ise her iki grupta da çoğunlukla orta düzeyde bulunmuştur (p>0.05). Sonuç: Bu çalışmada elde edilen sonuçlar, DEHB tanısı olan çocukların ilaç tedavisi aldıkları süreçte beslenme yetersizliği bakımından daha fazla risk altında olduklarını göstermiştir. Bu süreçte çocuklar, mutlaka bir diyetisyen tarafından izlenmeli ve beslenme yetersizliği oluşmadan gerekli müdahaleler yapılmalıdır.